KIBRIS TÜRK GÖRMEZLER DERNEĞİ’NİN KURULUŞ VE ÇALIŞMALARI
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde yaşayan görme engellilerle ilgili ilk dernek “Altı Nokta Dayanışma Derneği” adıyla 17 Nisan 1976 yılında resmen kurulup Lefkoşa Kaymakamlığı’na tescilini yaptırmıştır.
“Altı Nokta Dayanışma Derneği” adıyla kurulan ilk örgütün yaşama süresi 20 Mart 1977 yılına kadar sürmüştür. Çeşitli nedenlerle dağılan örgüt; üyelerin büyük desteği ile güç birliği yapılarak 9 Eylül 1977 tarihinde “Altı Nokta Işık Derneği” adıyla kurulup Derviş Yücetürk başkanlığında çalışmalarına fiilen başlamış ve resmi tescilini de sözü edilen tarihte Lefkoşa Kaymakamlığı’na yaptırmıştır.
Görme engelli üyelerin sosyal ve ekonomik sorunlarını çözümlemek amacı ile etkin çalışmalar göstererek üyeleriyle halkın büyük takdirlerini kazanıp önemli kamuoyu yaratan dernek 1979 yılında da Dünya Görmezler Birliği örgütüne Rum tarafının tüm baskılarına rağmen onlardan önce üyeliğini yaptırmıştır. Ancak Rumların yoğun baskıları nedeniyle örgütle olan üyelik 1988 İspanya Madrid Kongresi’nden beri askıya alınmış bulunmaktadır. Derneğimizin uluslararası çalışmalarına daha da etkinlik kazandırmak amacıyla Dünya Görmezler Birliği örgütünün tüzüğüne uygun olarak adını 1980 yılında tüzükte yapılan bir değişiklikle “Kıbrıs Türk Altı Nokta Görmezler Derneği olarak değiştirmiştir.
1980 yılında karşıt bir grup tarafından “Kıbrıs Görmezler Dayanışma Derneği” adıyla ikinci bir dernek daha kurulmuştur. Durumun önemini kavrayan o dönemin yönetimi yeni kurulan dernekle diyaloğa geçmiş ve özverili çalışmalardan sonra 13 Aralık 1988 tarihinde aynı gün ve saatlerde iki dernek de olağanüstü genel kurul toplantılarını yaparak kendi kendilerini fesh etmiştir. Yeni hazırlanan tüzük çerçevesinde aynı gün yeni bir olağan genel kurul toplantısı gerçekleştirerek iki derneğin fiilen birleşimi ile bugünkü “Kıbrıs Türk Görmezler Derneği” resmen kurularak tescilini Lefkoşa Kaymakamlığı’na yaptırırken, Bakanlar Kurulu kararı ile de ayrıca kamu yararına çalışan hayır kuruluşu olarak da ilan edilmiştir.
Kıbrıs Türk Görmezler Derneği amaçları doğrultusunda ilk iş olarak ada çapında büyük tarama çalışmalarına girişmiş ve ilk kez 1989 yılı içinde görme engellilerin gerçeğe yakın genel istatistiklerini yapmıştır. Yapılan istatistiklere göre görme engelli üye sayısı 220’den 320’ye çıkmıştır. Çalışmaların olumlu etkisi halkımızın da ilgi ve katkılarıyla üye sayısı 1990 yılı itibari ile 340’a 1 Haziran 2015 yılı itibari ile de 409 ’a yükselirken, sempatizan üye sayısı da 180’i bulmuştur.
Kıbrıs Türk Görmezler Derneği amaçları doğrultusunda üyelerin maddi ve manevi dayanışmalarını sağlamak, sağlık, eğitim, rehabilitasyon, istihdam, sosyal güvence ve diğer sosyal hak ve menfaatlerinin sağlanması için bugüne kadar büyük, etkin hizmetler vermiştir. Kirada olan dernek 1986 yılında kendi öz malı olan Kutlu Adalı Sokak, No:12, Kızılay – Lefkoşa adresindeki 135m2lik dernek idari binasını inşaa edip hizmete açarken 6 Ekim 2005 tarihinde de 900m2lik 4 katlı Görmezler Eğitim Merkezi kampus binasını inşaa edip hizmete açmıştır.
Hizmete açılan binalarımız; bugün idari açıdan Kıbrıs Türk Görmezler Derneği’ne olduğu gibi Kıbrıs Türk Engelliler Federasyonu ve federasyona bağlı 5 örgüte ücretsiz gönüllü olarak ödenekli ve ödeneksiz elemanlarıyla hizmet vermektedir.
Sağlık: Bugüne kadar üyelerimizin tamamına maddi ve manevi açıdan her türlü hizmet verilmiştir, verilmeye de devam edecektir.
Eğitim: Görmezler Eğitim Merkezi Kampüsü’nün 2. katı Milli Eğitim Bakanlığı ile yapılan bir protokolle “Rauf Raif Denktaş Görme Engelliler Özel Eğitim Okulu” adıyla tam donanımlı olarak hizmete açılmıştır. Görme engellilerin tamamına hizmet verecek olan Sesli ve Braille Kütüphane tam donanımlı olarak 15/05/2014 tarihinden itibaren hizmet vermeye başlamıştır.
Rehabilitasyon: Görme engellilerin rehabilitasyonu 2005 yılına kadar geçici olarak Anavatan Türkiye’de yaptırılmaktaydı. Ancak yeni binamızın hizmete açılması ile birlikte yetişkinlerin rehabilitasyon eğitimleri kendi kampus binamız içinde verilmeye başlanmıştır.
İstihdam: Günümüze değin 106 görme engelli üyeyi iş sahibi yaparken, 15 görme engelli işsiz gencimize de Özürlüleri Koruma, Rehabilite ve İstihdam Yasası çerçevesinde iş ortamı hazırlamaktadır.
Sosyal Güvence: 0-18 yaş arası raporlu görme engelli üyelerin yasa gereği asgari ücretin %50’si oranında nakdi yardım almaları sağlanırken, 18 yaş üstü olan raporlu görme engelli üyelerin de yasa gereği asgari ücretin %60’ı, evli olanlara asgari ücretin %80’i, 2 çocuğu bulunan ailelere de asgari ücretin %100’ünün nakdi yardım olarak verilmesi sağlanmıştır.
Üyelere Yapılan Yardımlar: 409 görme engelli üyenin tamamına birer adet beyaz baston, birer adet kabartma kol saati, birer adet Türkçe konuşan kol saati, birer adet kabartma yazı cetveli kalemleri ile birlikte, ve ayrıca kullanılmasını bilen üyelere Perkins tip kabartma yazı makinesi hibe edilirken bugüne kadar verilen her türlü sosyal hak ve menfaatlerinin korunması ve savunulması dernek tarafından etkin bir şekilde yapılmıştır. Üyelerin Türk Hava Yolları’yla uçuşlarında %40 bilet indirimleri ve Kolan British Hospital’de yapılacak olan muane ücretlerinde %20 indirim sağlanmıştır.
Derneğin ileriye yönelik projeleri: Görmezler Eğitim Merkezi kampus projesi içinde yer alacak “Engellilerin Sesi” adıyla eğitim ve kültür alanında yayın yapacak radyo istasyonunun kurulması ve 3000 m2’lik dev bir projeyle üyelerin göz sağlığıyla ilgili tam donanımlı bir göz hastanesinin inşa edilmesi mutlaka gerçekleştirilecektir.
Kıbrıs Türk Engelliler Federasyonu İle Ortak Çalışmalar: Kıbrıs Türk Görmezler Derneği, Kıbrıs Türk Zihinsel Engelliler Derneği, Spastikleri Koruma Cemiyeti, Kıbrıs Türk İşitme Konuşma Engelliler Derneği ve Kıbrıs Türk Engelli Aileleri Dayanışma Dernekleri ülkemizde yaşayan 4871 engelliye daha iyi hizmet vermek amacıyla 13 Mayıs 1985 yılında Kıbrıs Türk Engelliler Federasyonu’nun kurulmasıyla birlikte ruhen ve bedenen tüm engellilerin başta sağlık, eğitim, rehabilitasyon, istihdam, sosyal güvence ve diğer sosyal hak ve menfaatlerinin sağlanması için kollar sıvanmış ve Engellileri Koruma, Rehabilite ve İstihdam Yasası’nın özverili bir çalışmayla 23 Kasım 1993 tarihinde oybirliği ile meclisten çıkması sağlanmıştır. Yasayla ilgili çalışan engellilerin hak ve ödevler tüzüğü, iş koşulları, istihdam, nakdi yardım ve engelli raporlarını derecelendirme tüzükleri çıkartılırken, engellilerin emeklilik, elektrik, su ve telefonla ilgili birçok tüzüğün de çıkartılması için yasa çerçevesinde etkin çalışmalarımız devam etmektedir.
İstihdam: Yasa gereği resmi, yarı resmi ve özel sektör işyerlerinde raporlu engellilere %4 istihdam olanağıyla 2015 yılına kadar 720 üyenin istihdamları sağlanmıştır.
Sosyal Güvence: Yine yasa gereği 18 yaş altı engellilere asgari ücretin %50’si, 18 yaş üstü engellilere asgari ücretin %60’ı, evli ve iki çocuğu olan engellilere asgari ücretin tamamı nakdi yardım olarak devlet tarafından ödenmesi sağlanmıştır. Yasanın verdiği imkanla 4151 raporlu engelli üye Çalışma Dairesi’nden yardım almaktadır.
Kamuoyunun bilgilerine saygılarımla arz ederim.
Derviş Yücetürk
K.T. Görmezler Derneği ve
K.T. Engelliler Federasyonu Başkanı
